Talebe
Yönetici
- Katılım
- 14 Şub 2021
- Konular
- 612
- Mesajlar
- 4,109
- Tepkime puanı
- 12,234
- Puanları
- 113
- Meslek - Branş
- Öğretmen - Tarih
Talebe Hakkında ek bir bilgi sağlanmamış.
Yazarın son konuları
T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Dersi, 6-7-8. Üniteler Sorularıdır
Türk - İslam Devletleri Konu Tarama Testleri
3.Ünite Orta Çağda Dünya Konu Tarama Soruları (9.Sınıflar)
İlk ve Orta Çağlarda Türk Dünyası Konu Tarama Soruları ve Cevapları
İslam Tarihi Konu Tarama Etkinliği
5.Ünite (Osmanlı Yükselme Dönemi) Tarama Etkinliği
10. Sınıflar ÖSYM Sınavlarında Çıkmış Sorular (2.3.4 Üniteler)
Tarih Dersi 10.Sınıflar 1.Ünite konu tarama soruları
Karma Sınava Hazırlık Ve Konu Tarama Soruları
Tarih Dersi 10. Sınıflar 2.Yazılı İçin Karma Tarama Soruları
Türk - İslam Devletleri Konu Tarama Testleri
3.Ünite Orta Çağda Dünya Konu Tarama Soruları (9.Sınıflar)
İlk ve Orta Çağlarda Türk Dünyası Konu Tarama Soruları ve Cevapları
İslam Tarihi Konu Tarama Etkinliği
5.Ünite (Osmanlı Yükselme Dönemi) Tarama Etkinliği
10. Sınıflar ÖSYM Sınavlarında Çıkmış Sorular (2.3.4 Üniteler)
Tarih Dersi 10.Sınıflar 1.Ünite konu tarama soruları
Karma Sınava Hazırlık Ve Konu Tarama Soruları
Tarih Dersi 10. Sınıflar 2.Yazılı İçin Karma Tarama Soruları
1.3. I. DÜNYA SAVAŞI (1914-1918)
1.3. 1. I. Dünya Savaşı’nın Nedenleri ve Savaşın Gelişimi
- 1914’te başlayıp 1918’e kadar süren I. Dünya Savaşı’na bütün devletler katılmamış olsa da etkisi dünya genelinde hissedildiği için adı dünya savaşı olarak tarihe geçmiştir.
Savaşın Genel Nedenleri
- Milliyetçilik akımı
- Sömürgecilik yarışı
- Ham madde ve pazar arayışı
- Devletlerarası bloklaşma
- Silahlanma yarışı
Savaşın Özel Nedenleri
- Japonya’nın Uzak Doğu’da sömürgeler elde etmek istemesi.
- Fransa’nın Sedan Savaşı’nda, Almanya’ya kaptırdığı kömür yatakları açısından zengin olan Alsace Lorraine’i (Alsas Loren) geri almak istemesi.
- Avusturya-Macaristan’ın kendisi için tehlike olarak gördüğü Sırbistan’ı ortadan kaldırıp Doğu’ya doğru genişlemek ve Rusya’yı Balkanlar’dan uzaklaştırmak istemesi.
- Rusya’nın Balkanlar’daki bütün Slavları kendi idaresinde birleştirme isteği (Panslavizm politikası) ve sıcak denizlere ulaşma amacı.
- Almanya ve İtalya’nın siyasi birliklerini tamamlaması ve sömürgecilik rekabetine katılmaları.
- İngiltere ve Almanya arasındaki siyasal ve ekonomik rekabet.
- İtalya’nın Akdeniz ve çevresinde yeni sömürgeler ele geçirmek istemesi.
Savaşın Başlaması:
Görünen Neden:
- 28 Haziran 1914’te Avusturya-Macaristan Veliahtı François Ferdinand (Fransuva Ferdinand) ve eşi, bir Sırp milliyetçisi tarafından suikast sonucu öldürüldü. Bu olay, İttifak ve İtilaf devletlerini savaşa sürükledi.
- 28 Temmuz 1914’te Avusturya-Macaristan, Sırbistan’a savaş ilan etti.
- Avrupa’da savaşın başlamasıyla birlikte Japonya da Asya’daki yayılmasını hızlandırmak için, İngiltere’nin yanında yer alarak Almanya’ya savaş ilan etti.
- Japonya, kısa bir süre içinde Asya ve Büyük Okyanus’taki sömürgeleri ele geçirerek amacına ulaşmış oldu.
- Savaş başladığında İtalya tarafsızlığını ilan etmişti. Ancak Almanya ve Avusturya-Macaristan’la yaptığı ittifak antlaşmasına uymayarak 1915’te taraf değiştirip kendisine toprak vadeden İtilaf Devletleri’nin yanında savaşa katıldı.
- İtalya, 20 Mayıs 1915’te Avusturya-Macaristan’a, kısa bir süre sonra da Almanya’ya ve Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etti.
- Çanakkale Muharebeleri’nden sonra Bulgaristan, İttifak Devletleri’nin yanında savaşa katıldı.
- Bulgaristan, İkinci Balkan Savaşı’nda kaybettiği toprakları Romanya, Sırbistan ve Yunanistan’dan geri almayı hedeflemekteydi.
1.3. 2. I. Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti
- I. Dünya Savaşı başladığında tarafsız olan Osmanlı Devleti, böyle bir savaşta yalnız kalmamak için ittifak girişimlerinde bulundu.
- İtilaf Devletleri’nin yanında yer almayı hedefleyen Osmanlı Devleti’nin talebi reddedildi.
- İtilaf Devletleri, Osmanlı topraklarını aralarında paylaşmayı amaçladıkları için Osmanlı Devleti’nin savaşa katılmayıp tarafsız kalmasından yanaydı.
- Osmanlı Devleti tarafsız kalırsa İngiltere ve Fransa, müttefikleri olan Rusya’ya yardım edebilmek için Boğazlardan serbestçe geçebileceklerdi.
- Osmanlı Devleti tarafsız kalması karşılığında; kapitülasyonların kaldırılması, Ege Adaları’nın kendisine verilmesi, Mısır meselesinin çözümü gibi isteklerde bulundu. Fakat İngiltere ve Fransa bu isteklere olumlu yanıt vermediler.
- Osmanlı Devleti, İtilaf Devletleri’ne yaptığı ittifak önerisinin reddedilmesi üzerine Almanya’ya yakınlaştı.
- İttihat ve Terakki yöneticileri, Almanya’ya karşı sempati duyuyorlardı ve Almanların savaşı kazanacağına kesin gözüyle bakıyorlardı.
- Almanya, Osmanlı Devleti’ni savaşa sokarsa yeni cepheler açılacak ve Almanya’nın savaş yükü de hafifleyecekti. Ayrıca halifeliğin Müslümanlar üzerindeki nüfuzundan faydalanacak, İngiltere’nin sömürgeleriyle bağlantısını kesebilecek, cephelerde rahatlayacaktı.
- Akdeniz’de bulunan Almanların iki savaş gemisi olan Goeben (Goben) ve Breslau (Brislav), İngiliz donanmasından kaçarak Çanakkale’ye sığınmaları, Osmanlı Devleti’nin savaşa girmesine yol açan olayların başlangıcı oldu.
- Karadeniz’e açılan bu gemiler, Rusya’nın Sivastopol, Odesa gibi limanlarını top ateşine tuttu (29 Ekim 1914).
- Osmanlı Devleti’nin savaşa katılmasıyla savaş daha geniş bir alana yayıldı.
- V. Mehmet Reşad, halife sıfatıyla cihat ilan etti; Müslümanları İngiltere, Fransa ve Rusya’ya karşı savaşa çağırdı.
1.3. 3. Cephelerde Osmanlı Devleti
Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşı sırasında iki farklı cephe türünde mücadele etti.
A-Sınırlarında Açılan Cepheler
- Kafkas
- Kanal
- Çanakkale
- Irak
- Hicaz-Yemen
- Suriye-Filistin
B-Sınırları Dışında Savaşılan Cepheler
- Galiçya
- Makedonya
- Romanya
A-Sınırlarında Açılan Cepheler
Kafkas Cephesi ve 1915 Olayları
Neden:
- Rus limanlarının bombalanması, Almanların Bakü petrolleri üzerindeki düşünceleri, Osmanlı Devleti’nin Turancılık politikaları burada savaşı başlatmıştır.
Kafkas İslam Ordusu:
- 1917 yılında Rusya’da yaşanan Bolşevik devrimi ile Çarlık rejiminin yıkılmasının ardından Rus Kafkas Ordusu dağıldı.
- Kafkasya ve Doğu Anadolu’da Rusya’ya bağlı Büyük Ermenistan Devleti’ni kurmak amacıyla 1917 sonlarında Gürcüler ve Ermeniler askerî faaliyetlere başladılar.
- 3 Mart 1918’de imzalanan Brest-Litovsk Anlaşması ile Kars, Ardahan ve Batum (Elviye-i Selâse) Osmanlı Devleti’ne geri verildi.
- Rus birlikleri bölgeden ayrılırken silahlarını Ermeni ve Gürcülere bırakarak Osmanlı ile mücadeleyi onlara devretti.
- Bölgeden Rusların çekilmesiyle birlikte Ermeni ve Gürcü çeteleri Müslüman ve Türklere karşı katliamlara başladı. -Bunun üzerine Azerbaycan Türkleri, Osmanlı Devleti’ne bir heyet göndererek yardım istediler.
- İstanbul Hükümeti de bölgedeki mevcut durumu değerlendirerek Azerbaycan Türklerine yardım etmeye karar verdi.
- İstanbul Hükümeti, Nuri (Killigil) Paşa’nın komutanlığında, Azerbaycan Türkleri ve Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti vatandaşı Dağıstanlı gönüllülerden oluşan bir Kafkas İslam Ordusu kurdu.
- Harbiye Nazırı Enver Paşa, Nuri Bey’e Ferik (Tümgeneral) rütbesi vererek Kafkas İslam Ordusu'nun komutanlığına getirdi.
- Kafkas İslam Ordusu’yla Bolşevik ve Ermeni Taşnak birlikleri arasında önemli muharebeler yaşandı.
- 15 Eylül 1918’de, Kafkas İslam Ordusu Halil (Kut) Paşa komutasında Bakü’ye girdi.
Böylece şehir düşmandan temizlendi.
Sonuç:
- Ruslarla mücadele edildi.
- Osmanlı ordusu ağır bir yenilgi aldı (kış şartları).
- Erzincan, Muş, Bitlis, Trabzon Ruslara geçti.
- Ermenilerin olumsuz tavırları görüldü. Buna bağlı olarak 1915 yılında Ermeniler Techir Kanunu'na tabi tutuldular.
- 3 Mart 1918’de imzalanan Brest-Litovsk Anlaşması ile Kars, Ardahan ve Batum (Elviye-i Selâse) Osmanlı Devleti’ne geri verildi.
Önemi:
I. Dünya Savaşı’ndaki ilk mücadelenin verildiği cephedir.
1915 Olayları:
- Osmanlı Devleti’ni paylaşma planı yapan Rusya, İngiltere ve Fransa; Ermenileri kışkırtarak Doğu Anadolu’da bağımsız bir devlet kurmaları için onları harekete geçirdi.
- Hınçak ve Taşnak komiteleri öncülüğünde kurulan Ermeni çeteleri; Van, Erzurum, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ gibi Anadolu’nun birçok yerinde Müslüman halka yönelik katliamlar yaptılar.
- Ermenilerin yaptıkları saldırı ve katliamlar karşısında Osmanlı Devleti, birtakım tedbirler almak zorunda kaldı.
- Osmanlı Dâhiliye Nezaretinin, 24 Nisan 1915’te yayınladığı bir genelgeyle Hınçak ve Taşnak komite büroları kapatıldı ve bu komitelerin üyeleri de tutuklandı.
- Ermenilerin, 1915 olaylarının yıl dönümü olarak her yıl andıkları “24 Nisan” bu genelgenin yayınlandığı tarihi işaret eder.
- Alınan bütün tedbirlere rağmen Ermenilerin saldırı ve katliamları artarak devam etti.
- 27 Mayıs 1915’te Sevk ve İskân (Tehcir ya da Zorunlu Göç) Kanunu çıkarıldı.
- Bu kanunla Ermeniler arasından Ruslarla iş birliği içinde olanlar, çeteciler ve isyan hareketine karışanlar zorunlu olarak göçe tabi tutuldu.
- Osmanlı Devleti, I. Dünya Savaşı sona erince, 31 Aralık 1918’de Geri Dönüş Kararnamesi yayınladı. Göçe tabi tutulan Ermenilerden isteyenler geri dönmüş, mal ve mülklerini de geri almışlardır.
- Ermeni sorunu olarak bilinen bu asılsız iddialar, çıkar çevreleri tarafından sürekli gündemde tutulmaktadır.
Kanal Cephesi
Neden:
- Almanya'nın teşviki ile Osmanlı Devleti İngiltere’nin sömürgeleriyle bağlantısını keserek insan ve ham madde sağlamasını önlemek istedi.
Sonuç:
- Süveyş Kanalı bölgesinde İngilizlerin Osmanlı ordusunu yenilgiye uğrattıkları cephedir. İngiltere 1917’de saldırıya geçip Sina Yarımadası’nı alarak Suriye’ye kadar ilerledi.
Çanakkale Cephesi
Neden:
- İstanbul ve Boğazları ele geçirip Osmanlı’yı savaş dışı bırakmak,
- Rusya’ya gerekli askerî ve ekonomik yardımları yapmak,
- Rusya’nın buğdayından faydalanmak ve bu cephede kazanılacak başarıyla birlikte hâlâ tarafsız olan Balkan devletlerini kendi yanlarında savaşa çekmek.
Gelişmeler:
- İtilaf Devletleri, Çanakkale’yi önce denizden geçmeyi denediler.
- 18 Mart 1915’te İtilaf donanması, Çanakkale Boğazı’nı geçmek için harekete geçti.
- Nusret Mayın Gemisi ile Boğaz’a döşenen mayınlar ve kahraman Türk topçusunun başarısı sayesinde İtilaf donanması büyük kayıplar vererek geri çekilmek zorunda kaldı.
- İtilaf Devletleri’nin beklenmeyen bu başarısızlığı bütün dünyada büyük bir yankı uyandırdı.
- Deniz yolu ile Çanakkale’yi geçemeyeceklerini anlayan İtilaf Devletleri, Gelibolu Yarımadası’na asker çıkardılar.
- 25 Nisan 1915’te çoğunluğu Anzaklardan oluşan İtilaf ordusu, Seddülbahir, Kumkale ve Arıburnu’na çıkarma harekâtı düzenledi.
- 19. Tümen Komutanı Yarbay Mustafa Kemal ve emrindeki Türk ordusu; Anafartalar, Conkbayırı, Arıburnu ve Kireçtepe’de destan yazarak düşmana geçit vermediler.
- Çanakkale’de kara savaşlarında da başarılı olamayan İtilaf kuvvetleri, Ocak 1916’da Gelibolu’yu boşalttılar.
- Çanakkale Muharebeleri’nin kazanılmasında Seyit Onbaşı’nın kahramanlığı, Nusret Mayın Gemisi komutanı Yüzbaşı İsmail Hakkı’nın özverisi, 57. Alay’ın fedakârlığı büyük rol oynadı.
Sonuç:
- Çanakkale Muharebeleri’ni Osmanlı’nın kazanmasıyla I. Dünya Savaşı’nın süresi de uzadı.
- Bulgaristan, İttifak Devletleri’nin yanında savaşa katıldı.
- Böylece Almanya ile Osmanlı Devleti arasında kara bağlantısı sağlandı.
- Müttefiklerin yardım götüremediği Rusya’da Bolşevik İhtilali çıktı.
- Rusya’daki Çarlık rejimi yıkıldı.
-Bolşevik İhtilali’nin ardından Rusya savaştan çekildi.
- “Anafartalar Kahramanı” olarak tanınan Mustafa Kemal’in bu cephedeki başarısı, Millî Mücadele’nin de lideri olmasında etkili oldu
- Osmanlı Devleti’nin Çanakkale’deki kayıplarının büyük çoğunluğu, eğitim seviyesi yüksek insanlardı. Bu yüzden Cumhuriyet’in ilk yıllarında pek çok alanda yetişmiş eleman bulma sıkıntısı yaşanmıştır.
- I. Dünya Savaşı süresince Osmanlı Devleti’nin zafer kazandığı tek cephe Çanakkale Cephesi’dir.
Hicaz-Yemen Cephesi
Neden:
- İngiltere Mac Mahon (Mak Mahon) Planı ile Mekke Emiri Şerif Hüseyin’e bağımsızlık vadetmişti.
- Böylece İngilizlerin desteğini sağlayan bazı Arap kabileleri, Osmanlı egemenliğine karşı ayaklandılar.
- Osmanlı kuvvetleri kutsal yerleri korumak için İngiltere ve Mekke Emiri Şerif Hüseyin’e karşı savaştı.
- Özellikle Medine’yi Fahrettin Paşa komutasındaki Türk askeri Medine Müdafaası uzun süre devam etti.
- İngiliz casus Thomes Edward Lawrence (Tomas Edvırd Lovrıns), Arapları Türklere karşı sürekli kışkırtarak, bazı Arap kabilelerinin İngilizlerin yanında yer almasını sağlamıştı.
Sonuç:
- İngilizlerin desteklediği Araplar bölgede Osmanlı Devleti’nin varlığını sona erdirdiler.
- Bu cephede yaşananlar İslamcılık (Ümmetçilik) politikasının etkisini kaybettiğini göstermiştir.
Uyarı: Kanal, Suriye-Filistin ve Irak Cephesi savaşları Ümmetçilik fikrinin çöktüğünü gösteren cephelerdir. Çünkü Müslüman Araplar Osmanlıya karşı İngilizleri desteklemişlerdir
Irak Cephesi
Neden:
- İngilizler Aden'e çıkartma yaptılar.
- İngilizlerin Ruslarla birleşme, Hindistan yolunu kontrol etme ve petrol bölgelerine sahip olma düşünceleri.
- Cephe İngiltere tarafından açılmıştır.
- Orta Doğu petrollerini kontrol altında tutmak ve Kafkaslar’da Ruslarla birleşmek İngiltere’nin hedefleri arasında yer alıyordu.
- Türk kuvvetlerinin İran’a girip İngiliz sömürgesi olan Hindistan’ı tehdit etmesini de önlemek istiyordu.
Sonuç:
- Selman-ı Pak Muharebesi’nde büyük bir başarı gösterip Kut’ül Amâre’deki İngiliz kuvvetlerini kuşattı.
- İngiliz kuvvetleri 29 Nisan 1916’da Halil Paşa komutasındaki Türk kuvvetlerine teslim oldu.
- İngiliz tümeni, komutanı General Townshend (Tavsınt) ile birlikte esir alındı.
- I. Dünya Savaşı’nın sonuna doğru Irak’taki Türk birliklerinin çoğu İran’a kaydırıldı.
- İngilizler 1918 sonunda bütün Musul'u aldılar.
- İngilizler I. Dünya Savaşı’nda ilk kez yenilgiye bu cephede uğramışlardır.
- İngilizler, Irak’a daha büyük bir kuvvet yığarak karşı saldırıya geçtiler.
- Savaşın son yılında Bağdat’a kadar olan bölgeyi İngiliz kuvvetleri ele geçirdiler
Suriye-Filistin Cephesi
- İngilizler, Kudüs ve Filistin’i işgal etti.
- Kanal Cephesi’nin devamı niteliğindedir.
- Kanal harekâtında başarılı olan İngilizler Suriye'ye kadar ilerlediler.
- Ayrıca isyancı Arap güçleri ile 26 Ekim 1918’de yaptığı Katma Savaşı’nı kazanan Mustafa Kemal,
Halep’in beş kilometre kadar kuzeyindeki bölgeyi Türk sınırı olarak belirledi.
- Komuta görevi Alman Limon Von Sanders'ten daha sonra 31 Ekim’de Yıldırım Orduları Grup Komutanlığı’na atandı.
- Mondros Mütarekesi’nin imzalanmasının ardından sonra İngilizler Suriye’yi tamamen kontrolleri altına aldı.
- Misak-i Millî'de bu dönemde belirlenmiştir.
B-Sınırları Dışında Savaşılan Cepheler Galiçya Cephesi:
- Rusya'nın Karadeniz kıyısına çıkarma yapması üzerine, Osmanlı Devleti’ni Bulgarlara yardım etmesi ile oluşan bir cephedir.
Makedonya Cephesi:
- Sırpları desteklemek için Selanik'e gelen Fransız kuvvetlerinin Bulgarlarla birlikte Osmanlı Devleti’nce durdurulması için açılmış bir cephedir.
Romanya Cephesi:
- Bulgarları Romanya'ya karşı desteklemek için Dobica, Bükreş ve Tuna bölgesinde verilen mücadelelerdir.
1.3.4. Savaş Sona Ererken
- 1917’de yaşanan en önemli gelişmelerden biri de Rusya’daki Bolşevik İhtilali’dir (7 Kasım 1917).
- İktidara gelen Bolşevik yönetimi, İttifak Devletleri ile 3 Mart 1918’de Brest Litowsk Antlaşması’nı imzalayarak savaştan çekildi.
- Bolşevik yönetimi, Çarlık hükümetinin bütün gizli antlaşmalarını dünya kamuoyuna açıkladı.
- Osmanlı Devleti’nin paylaşıldığı gizli antlaşmalar da açığa çıktı.
- İtilaf Devletleri, Rusya’nın çekilmesiyle oluşan boşluğu ABD ile tamamladılar.
- Amerikan ticaret gemilerinin, Alman denizaltıları tarafından batırılması üzerine ABD, Almanya’ya savaş ilan etti (2 Nisan 1917).
- ABD savaşa katılınca savaş İtilaf Devletleri’nin lehine sonuçlandı.
Uyarı: ABD, I. Dünya Savaşı’na katılarak aynı zamanda ilk kez Monroe (Morö) Doktrini’nden de ayrılmıştır.
- Selanik Ateşkes Antlaşması (29 Eylül 1918) ile Bulgaristan savaştan çekildi.
- Osmanlı Devleti bu tehlike karşısında ateşkes istedi ve Mondros Mütarekesi’ni İtilaf Devletleri ile imzaladı (30 Ekim 1918).
- Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, iç karışıklıklarının da artmasıyla birlikte, Villa Gusti Ateşkesi’ni imzalayıp savaştan çekildi (3 Kasım 1918).
- Almanya da Rethondes (Rethıns) Ateşkes Antlaşması’nı (11 Kasım 1918) imzalayarak savaştan çekildi.
- Böylece dört yıl süren I. Dünya Savaşı da sona erdi.
- İngiltere, savaştan en kârlı çıkan devlet oldu.
- Almanya, Avusturya-Macaristan, Rusya ve Osmanlı imparatorlukları savaş sonunda dağıldı.
- Bu topraklarda Türkiye Cumhuriyeti, Polonya, Çekoslovakya, Yugoslavya, Macaristan gibi yeni millî ve bağımsız devletler kuruldu.
- Sömürgecilik anlayışı yerini manda ve himaye anlayışına bıraktı.
- Rusya’da Sosyalizm, Almanya’da Nazizm, İtalya’da Faşizm gibi yeni siyasi rejimler ortaya çıktı.
- I. Dünya Savaşı’nda kimyasal silahlar, denizaltı ve tank gibi savaş araçları ilk kez kullanıldı.
- Milyonlarca insan hayatını kaybetti. Dünya barışını korumak amacıyla Cemiyet-i Akvam (Milletler Cemiyeti) kuruldu.
- I. Dünya Savaşı sonunda yenilen devletlerle imzalanan barış antlaşmalarının koşulları çok ağırdı.
- Bu ağır koşullar, II. Dünya Savaşı’nın çıkmasının en önemli nedenlerinden biri olmuştur.
1.3.5. I. Dünya Savaşı’nda Anadolu
- I. Dünya Savaşı’nın ardından, Anadolu harap ve yıkıktı.
- Türk milleti savaş dönemi boyunca açlık ve yoksulluk nedeniyle çok fazla insan hayatını kaybetti.
- Cephe gerisinde kalan kadın ve çocuklar çok büyük acılar yaşadılar.
Osmanlı İmparatorluğu’nun Paylaşılmasını Öngören Gizli Antlaşmalar
İstanbul Antlaşması (18 Mart-10 Nisan 1915):
- İngiltere, Fransa ve Rusya arasında imzalanmıştır.
- Buna göre; Boğazlar, Midye-Enez çizgisine kadar Trakya, Gelibolu Yarımadası, Sakarya Irmağı’na kadar Kocaeli Yarımadası ile İmroz ve Bozcaada savaştan sonra Rusya’ya bırakılacaktı.
Londra Antlaşması (26 Nisan 1915):
- Üçlü İtilaf Devletleri, İtalya’yı kendi yanlarına çekmek için bu antlaşmayı İtalya’yla imzalamışlardır. Bu antlaşmaya göre Antalya, Rodos ve On İki Ada İtalya’ya bırakılacaktı.
Sykes-Picot (Sayks Piko) Antlaşması (26 Nisan 1916):
- Bu antlaşmayla Rusya’ya; Kafkas sınırına yakın yerler, yani Van ve Erzurum illeriyle Trabzon ve Bitlis illerinin doğu bölümleri; Sivas, Harput (Elazığ) ve Diyarbakır illerinin bir kısmı bırakılacaktı.
- Fransa’ya; Adana ile Beyrut illeri; Halep, Harput ve Diyarbakır illerinin büyük kısmı; Şam ve Sivas illerinin bir kesimi ve Cebel-i Lübnan sancağının tamamı bırakılacaktı.
- İngiltere’ye Bağdat ve Basra illerini de içeren Güney Irak bırakılacaktı.
- Rusya’nın isteği üzerine Trabzon’a kadar Doğu Karadeniz kıyıları ve Doğu Anadolu da Rusya’ya bırakılacaktı.
St. Jean De Maurıenne (Sen Jan Dö Moryen) Antlaşması (17 Nisan 1917):
- İngiltere, Fransa ve İtalya arasında yapılan bu antlaşmaya göre; Antalya, Menteşe Sancağı ve Konya ilinin bir kısmı ile İzmir ve kuzeyi İtalya’ya bırakılacaktı.
1.3. 1. I. Dünya Savaşı’nın Nedenleri ve Savaşın Gelişimi
- 1914’te başlayıp 1918’e kadar süren I. Dünya Savaşı’na bütün devletler katılmamış olsa da etkisi dünya genelinde hissedildiği için adı dünya savaşı olarak tarihe geçmiştir.
Savaşın Genel Nedenleri
- Milliyetçilik akımı
- Sömürgecilik yarışı
- Ham madde ve pazar arayışı
- Devletlerarası bloklaşma
- Silahlanma yarışı
Savaşın Özel Nedenleri
- Japonya’nın Uzak Doğu’da sömürgeler elde etmek istemesi.
- Fransa’nın Sedan Savaşı’nda, Almanya’ya kaptırdığı kömür yatakları açısından zengin olan Alsace Lorraine’i (Alsas Loren) geri almak istemesi.
- Avusturya-Macaristan’ın kendisi için tehlike olarak gördüğü Sırbistan’ı ortadan kaldırıp Doğu’ya doğru genişlemek ve Rusya’yı Balkanlar’dan uzaklaştırmak istemesi.
- Rusya’nın Balkanlar’daki bütün Slavları kendi idaresinde birleştirme isteği (Panslavizm politikası) ve sıcak denizlere ulaşma amacı.
- Almanya ve İtalya’nın siyasi birliklerini tamamlaması ve sömürgecilik rekabetine katılmaları.
- İngiltere ve Almanya arasındaki siyasal ve ekonomik rekabet.
- İtalya’nın Akdeniz ve çevresinde yeni sömürgeler ele geçirmek istemesi.
Savaşın Başlaması:
Görünen Neden:
- 28 Haziran 1914’te Avusturya-Macaristan Veliahtı François Ferdinand (Fransuva Ferdinand) ve eşi, bir Sırp milliyetçisi tarafından suikast sonucu öldürüldü. Bu olay, İttifak ve İtilaf devletlerini savaşa sürükledi.
- 28 Temmuz 1914’te Avusturya-Macaristan, Sırbistan’a savaş ilan etti.
- Avrupa’da savaşın başlamasıyla birlikte Japonya da Asya’daki yayılmasını hızlandırmak için, İngiltere’nin yanında yer alarak Almanya’ya savaş ilan etti.
- Japonya, kısa bir süre içinde Asya ve Büyük Okyanus’taki sömürgeleri ele geçirerek amacına ulaşmış oldu.
- Savaş başladığında İtalya tarafsızlığını ilan etmişti. Ancak Almanya ve Avusturya-Macaristan’la yaptığı ittifak antlaşmasına uymayarak 1915’te taraf değiştirip kendisine toprak vadeden İtilaf Devletleri’nin yanında savaşa katıldı.
- İtalya, 20 Mayıs 1915’te Avusturya-Macaristan’a, kısa bir süre sonra da Almanya’ya ve Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etti.
- Çanakkale Muharebeleri’nden sonra Bulgaristan, İttifak Devletleri’nin yanında savaşa katıldı.
- Bulgaristan, İkinci Balkan Savaşı’nda kaybettiği toprakları Romanya, Sırbistan ve Yunanistan’dan geri almayı hedeflemekteydi.
1.3. 2. I. Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti
- I. Dünya Savaşı başladığında tarafsız olan Osmanlı Devleti, böyle bir savaşta yalnız kalmamak için ittifak girişimlerinde bulundu.
- İtilaf Devletleri’nin yanında yer almayı hedefleyen Osmanlı Devleti’nin talebi reddedildi.
- İtilaf Devletleri, Osmanlı topraklarını aralarında paylaşmayı amaçladıkları için Osmanlı Devleti’nin savaşa katılmayıp tarafsız kalmasından yanaydı.
- Osmanlı Devleti tarafsız kalırsa İngiltere ve Fransa, müttefikleri olan Rusya’ya yardım edebilmek için Boğazlardan serbestçe geçebileceklerdi.
- Osmanlı Devleti tarafsız kalması karşılığında; kapitülasyonların kaldırılması, Ege Adaları’nın kendisine verilmesi, Mısır meselesinin çözümü gibi isteklerde bulundu. Fakat İngiltere ve Fransa bu isteklere olumlu yanıt vermediler.
- Osmanlı Devleti, İtilaf Devletleri’ne yaptığı ittifak önerisinin reddedilmesi üzerine Almanya’ya yakınlaştı.
- İttihat ve Terakki yöneticileri, Almanya’ya karşı sempati duyuyorlardı ve Almanların savaşı kazanacağına kesin gözüyle bakıyorlardı.
- Almanya, Osmanlı Devleti’ni savaşa sokarsa yeni cepheler açılacak ve Almanya’nın savaş yükü de hafifleyecekti. Ayrıca halifeliğin Müslümanlar üzerindeki nüfuzundan faydalanacak, İngiltere’nin sömürgeleriyle bağlantısını kesebilecek, cephelerde rahatlayacaktı.
- Akdeniz’de bulunan Almanların iki savaş gemisi olan Goeben (Goben) ve Breslau (Brislav), İngiliz donanmasından kaçarak Çanakkale’ye sığınmaları, Osmanlı Devleti’nin savaşa girmesine yol açan olayların başlangıcı oldu.
- Karadeniz’e açılan bu gemiler, Rusya’nın Sivastopol, Odesa gibi limanlarını top ateşine tuttu (29 Ekim 1914).
- Osmanlı Devleti’nin savaşa katılmasıyla savaş daha geniş bir alana yayıldı.
- V. Mehmet Reşad, halife sıfatıyla cihat ilan etti; Müslümanları İngiltere, Fransa ve Rusya’ya karşı savaşa çağırdı.
1.3. 3. Cephelerde Osmanlı Devleti
Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşı sırasında iki farklı cephe türünde mücadele etti.
A-Sınırlarında Açılan Cepheler
- Kafkas
- Kanal
- Çanakkale
- Irak
- Hicaz-Yemen
- Suriye-Filistin
B-Sınırları Dışında Savaşılan Cepheler
- Galiçya
- Makedonya
- Romanya
A-Sınırlarında Açılan Cepheler
Kafkas Cephesi ve 1915 Olayları
Neden:
- Rus limanlarının bombalanması, Almanların Bakü petrolleri üzerindeki düşünceleri, Osmanlı Devleti’nin Turancılık politikaları burada savaşı başlatmıştır.
Kafkas İslam Ordusu:
- 1917 yılında Rusya’da yaşanan Bolşevik devrimi ile Çarlık rejiminin yıkılmasının ardından Rus Kafkas Ordusu dağıldı.
- Kafkasya ve Doğu Anadolu’da Rusya’ya bağlı Büyük Ermenistan Devleti’ni kurmak amacıyla 1917 sonlarında Gürcüler ve Ermeniler askerî faaliyetlere başladılar.
- 3 Mart 1918’de imzalanan Brest-Litovsk Anlaşması ile Kars, Ardahan ve Batum (Elviye-i Selâse) Osmanlı Devleti’ne geri verildi.
- Rus birlikleri bölgeden ayrılırken silahlarını Ermeni ve Gürcülere bırakarak Osmanlı ile mücadeleyi onlara devretti.
- Bölgeden Rusların çekilmesiyle birlikte Ermeni ve Gürcü çeteleri Müslüman ve Türklere karşı katliamlara başladı. -Bunun üzerine Azerbaycan Türkleri, Osmanlı Devleti’ne bir heyet göndererek yardım istediler.
- İstanbul Hükümeti de bölgedeki mevcut durumu değerlendirerek Azerbaycan Türklerine yardım etmeye karar verdi.
- İstanbul Hükümeti, Nuri (Killigil) Paşa’nın komutanlığında, Azerbaycan Türkleri ve Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti vatandaşı Dağıstanlı gönüllülerden oluşan bir Kafkas İslam Ordusu kurdu.
- Harbiye Nazırı Enver Paşa, Nuri Bey’e Ferik (Tümgeneral) rütbesi vererek Kafkas İslam Ordusu'nun komutanlığına getirdi.
- Kafkas İslam Ordusu’yla Bolşevik ve Ermeni Taşnak birlikleri arasında önemli muharebeler yaşandı.
- 15 Eylül 1918’de, Kafkas İslam Ordusu Halil (Kut) Paşa komutasında Bakü’ye girdi.
Böylece şehir düşmandan temizlendi.
Sonuç:
- Ruslarla mücadele edildi.
- Osmanlı ordusu ağır bir yenilgi aldı (kış şartları).
- Erzincan, Muş, Bitlis, Trabzon Ruslara geçti.
- Ermenilerin olumsuz tavırları görüldü. Buna bağlı olarak 1915 yılında Ermeniler Techir Kanunu'na tabi tutuldular.
- 3 Mart 1918’de imzalanan Brest-Litovsk Anlaşması ile Kars, Ardahan ve Batum (Elviye-i Selâse) Osmanlı Devleti’ne geri verildi.
Önemi:
I. Dünya Savaşı’ndaki ilk mücadelenin verildiği cephedir.
1915 Olayları:
- Osmanlı Devleti’ni paylaşma planı yapan Rusya, İngiltere ve Fransa; Ermenileri kışkırtarak Doğu Anadolu’da bağımsız bir devlet kurmaları için onları harekete geçirdi.
- Hınçak ve Taşnak komiteleri öncülüğünde kurulan Ermeni çeteleri; Van, Erzurum, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ gibi Anadolu’nun birçok yerinde Müslüman halka yönelik katliamlar yaptılar.
- Ermenilerin yaptıkları saldırı ve katliamlar karşısında Osmanlı Devleti, birtakım tedbirler almak zorunda kaldı.
- Osmanlı Dâhiliye Nezaretinin, 24 Nisan 1915’te yayınladığı bir genelgeyle Hınçak ve Taşnak komite büroları kapatıldı ve bu komitelerin üyeleri de tutuklandı.
- Ermenilerin, 1915 olaylarının yıl dönümü olarak her yıl andıkları “24 Nisan” bu genelgenin yayınlandığı tarihi işaret eder.
- Alınan bütün tedbirlere rağmen Ermenilerin saldırı ve katliamları artarak devam etti.
- 27 Mayıs 1915’te Sevk ve İskân (Tehcir ya da Zorunlu Göç) Kanunu çıkarıldı.
- Bu kanunla Ermeniler arasından Ruslarla iş birliği içinde olanlar, çeteciler ve isyan hareketine karışanlar zorunlu olarak göçe tabi tutuldu.
- Osmanlı Devleti, I. Dünya Savaşı sona erince, 31 Aralık 1918’de Geri Dönüş Kararnamesi yayınladı. Göçe tabi tutulan Ermenilerden isteyenler geri dönmüş, mal ve mülklerini de geri almışlardır.
- Ermeni sorunu olarak bilinen bu asılsız iddialar, çıkar çevreleri tarafından sürekli gündemde tutulmaktadır.
Kanal Cephesi
Neden:
- Almanya'nın teşviki ile Osmanlı Devleti İngiltere’nin sömürgeleriyle bağlantısını keserek insan ve ham madde sağlamasını önlemek istedi.
Sonuç:
- Süveyş Kanalı bölgesinde İngilizlerin Osmanlı ordusunu yenilgiye uğrattıkları cephedir. İngiltere 1917’de saldırıya geçip Sina Yarımadası’nı alarak Suriye’ye kadar ilerledi.
Çanakkale Cephesi
Neden:
- İstanbul ve Boğazları ele geçirip Osmanlı’yı savaş dışı bırakmak,
- Rusya’ya gerekli askerî ve ekonomik yardımları yapmak,
- Rusya’nın buğdayından faydalanmak ve bu cephede kazanılacak başarıyla birlikte hâlâ tarafsız olan Balkan devletlerini kendi yanlarında savaşa çekmek.
Gelişmeler:
- İtilaf Devletleri, Çanakkale’yi önce denizden geçmeyi denediler.
- 18 Mart 1915’te İtilaf donanması, Çanakkale Boğazı’nı geçmek için harekete geçti.
- Nusret Mayın Gemisi ile Boğaz’a döşenen mayınlar ve kahraman Türk topçusunun başarısı sayesinde İtilaf donanması büyük kayıplar vererek geri çekilmek zorunda kaldı.
- İtilaf Devletleri’nin beklenmeyen bu başarısızlığı bütün dünyada büyük bir yankı uyandırdı.
- Deniz yolu ile Çanakkale’yi geçemeyeceklerini anlayan İtilaf Devletleri, Gelibolu Yarımadası’na asker çıkardılar.
- 25 Nisan 1915’te çoğunluğu Anzaklardan oluşan İtilaf ordusu, Seddülbahir, Kumkale ve Arıburnu’na çıkarma harekâtı düzenledi.
- 19. Tümen Komutanı Yarbay Mustafa Kemal ve emrindeki Türk ordusu; Anafartalar, Conkbayırı, Arıburnu ve Kireçtepe’de destan yazarak düşmana geçit vermediler.
- Çanakkale’de kara savaşlarında da başarılı olamayan İtilaf kuvvetleri, Ocak 1916’da Gelibolu’yu boşalttılar.
- Çanakkale Muharebeleri’nin kazanılmasında Seyit Onbaşı’nın kahramanlığı, Nusret Mayın Gemisi komutanı Yüzbaşı İsmail Hakkı’nın özverisi, 57. Alay’ın fedakârlığı büyük rol oynadı.
Sonuç:
- Çanakkale Muharebeleri’ni Osmanlı’nın kazanmasıyla I. Dünya Savaşı’nın süresi de uzadı.
- Bulgaristan, İttifak Devletleri’nin yanında savaşa katıldı.
- Böylece Almanya ile Osmanlı Devleti arasında kara bağlantısı sağlandı.
- Müttefiklerin yardım götüremediği Rusya’da Bolşevik İhtilali çıktı.
- Rusya’daki Çarlık rejimi yıkıldı.
-Bolşevik İhtilali’nin ardından Rusya savaştan çekildi.
- “Anafartalar Kahramanı” olarak tanınan Mustafa Kemal’in bu cephedeki başarısı, Millî Mücadele’nin de lideri olmasında etkili oldu
- Osmanlı Devleti’nin Çanakkale’deki kayıplarının büyük çoğunluğu, eğitim seviyesi yüksek insanlardı. Bu yüzden Cumhuriyet’in ilk yıllarında pek çok alanda yetişmiş eleman bulma sıkıntısı yaşanmıştır.
- I. Dünya Savaşı süresince Osmanlı Devleti’nin zafer kazandığı tek cephe Çanakkale Cephesi’dir.
Hicaz-Yemen Cephesi
Neden:
- İngiltere Mac Mahon (Mak Mahon) Planı ile Mekke Emiri Şerif Hüseyin’e bağımsızlık vadetmişti.
- Böylece İngilizlerin desteğini sağlayan bazı Arap kabileleri, Osmanlı egemenliğine karşı ayaklandılar.
- Osmanlı kuvvetleri kutsal yerleri korumak için İngiltere ve Mekke Emiri Şerif Hüseyin’e karşı savaştı.
- Özellikle Medine’yi Fahrettin Paşa komutasındaki Türk askeri Medine Müdafaası uzun süre devam etti.
- İngiliz casus Thomes Edward Lawrence (Tomas Edvırd Lovrıns), Arapları Türklere karşı sürekli kışkırtarak, bazı Arap kabilelerinin İngilizlerin yanında yer almasını sağlamıştı.
Sonuç:
- İngilizlerin desteklediği Araplar bölgede Osmanlı Devleti’nin varlığını sona erdirdiler.
- Bu cephede yaşananlar İslamcılık (Ümmetçilik) politikasının etkisini kaybettiğini göstermiştir.
Uyarı: Kanal, Suriye-Filistin ve Irak Cephesi savaşları Ümmetçilik fikrinin çöktüğünü gösteren cephelerdir. Çünkü Müslüman Araplar Osmanlıya karşı İngilizleri desteklemişlerdir
Irak Cephesi
Neden:
- İngilizler Aden'e çıkartma yaptılar.
- İngilizlerin Ruslarla birleşme, Hindistan yolunu kontrol etme ve petrol bölgelerine sahip olma düşünceleri.
- Cephe İngiltere tarafından açılmıştır.
- Orta Doğu petrollerini kontrol altında tutmak ve Kafkaslar’da Ruslarla birleşmek İngiltere’nin hedefleri arasında yer alıyordu.
- Türk kuvvetlerinin İran’a girip İngiliz sömürgesi olan Hindistan’ı tehdit etmesini de önlemek istiyordu.
Sonuç:
- Selman-ı Pak Muharebesi’nde büyük bir başarı gösterip Kut’ül Amâre’deki İngiliz kuvvetlerini kuşattı.
- İngiliz kuvvetleri 29 Nisan 1916’da Halil Paşa komutasındaki Türk kuvvetlerine teslim oldu.
- İngiliz tümeni, komutanı General Townshend (Tavsınt) ile birlikte esir alındı.
- I. Dünya Savaşı’nın sonuna doğru Irak’taki Türk birliklerinin çoğu İran’a kaydırıldı.
- İngilizler 1918 sonunda bütün Musul'u aldılar.
- İngilizler I. Dünya Savaşı’nda ilk kez yenilgiye bu cephede uğramışlardır.
- İngilizler, Irak’a daha büyük bir kuvvet yığarak karşı saldırıya geçtiler.
- Savaşın son yılında Bağdat’a kadar olan bölgeyi İngiliz kuvvetleri ele geçirdiler
Suriye-Filistin Cephesi
- İngilizler, Kudüs ve Filistin’i işgal etti.
- Kanal Cephesi’nin devamı niteliğindedir.
- Kanal harekâtında başarılı olan İngilizler Suriye'ye kadar ilerlediler.
- Ayrıca isyancı Arap güçleri ile 26 Ekim 1918’de yaptığı Katma Savaşı’nı kazanan Mustafa Kemal,
Halep’in beş kilometre kadar kuzeyindeki bölgeyi Türk sınırı olarak belirledi.
- Komuta görevi Alman Limon Von Sanders'ten daha sonra 31 Ekim’de Yıldırım Orduları Grup Komutanlığı’na atandı.
- Mondros Mütarekesi’nin imzalanmasının ardından sonra İngilizler Suriye’yi tamamen kontrolleri altına aldı.
- Misak-i Millî'de bu dönemde belirlenmiştir.
B-Sınırları Dışında Savaşılan Cepheler Galiçya Cephesi:
- Rusya'nın Karadeniz kıyısına çıkarma yapması üzerine, Osmanlı Devleti’ni Bulgarlara yardım etmesi ile oluşan bir cephedir.
Makedonya Cephesi:
- Sırpları desteklemek için Selanik'e gelen Fransız kuvvetlerinin Bulgarlarla birlikte Osmanlı Devleti’nce durdurulması için açılmış bir cephedir.
Romanya Cephesi:
- Bulgarları Romanya'ya karşı desteklemek için Dobica, Bükreş ve Tuna bölgesinde verilen mücadelelerdir.
1.3.4. Savaş Sona Ererken
- 1917’de yaşanan en önemli gelişmelerden biri de Rusya’daki Bolşevik İhtilali’dir (7 Kasım 1917).
- İktidara gelen Bolşevik yönetimi, İttifak Devletleri ile 3 Mart 1918’de Brest Litowsk Antlaşması’nı imzalayarak savaştan çekildi.
- Bolşevik yönetimi, Çarlık hükümetinin bütün gizli antlaşmalarını dünya kamuoyuna açıkladı.
- Osmanlı Devleti’nin paylaşıldığı gizli antlaşmalar da açığa çıktı.
- İtilaf Devletleri, Rusya’nın çekilmesiyle oluşan boşluğu ABD ile tamamladılar.
- Amerikan ticaret gemilerinin, Alman denizaltıları tarafından batırılması üzerine ABD, Almanya’ya savaş ilan etti (2 Nisan 1917).
- ABD savaşa katılınca savaş İtilaf Devletleri’nin lehine sonuçlandı.
Uyarı: ABD, I. Dünya Savaşı’na katılarak aynı zamanda ilk kez Monroe (Morö) Doktrini’nden de ayrılmıştır.
- Selanik Ateşkes Antlaşması (29 Eylül 1918) ile Bulgaristan savaştan çekildi.
- Osmanlı Devleti bu tehlike karşısında ateşkes istedi ve Mondros Mütarekesi’ni İtilaf Devletleri ile imzaladı (30 Ekim 1918).
- Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, iç karışıklıklarının da artmasıyla birlikte, Villa Gusti Ateşkesi’ni imzalayıp savaştan çekildi (3 Kasım 1918).
- Almanya da Rethondes (Rethıns) Ateşkes Antlaşması’nı (11 Kasım 1918) imzalayarak savaştan çekildi.
- Böylece dört yıl süren I. Dünya Savaşı da sona erdi.
- İngiltere, savaştan en kârlı çıkan devlet oldu.
- Almanya, Avusturya-Macaristan, Rusya ve Osmanlı imparatorlukları savaş sonunda dağıldı.
- Bu topraklarda Türkiye Cumhuriyeti, Polonya, Çekoslovakya, Yugoslavya, Macaristan gibi yeni millî ve bağımsız devletler kuruldu.
- Sömürgecilik anlayışı yerini manda ve himaye anlayışına bıraktı.
- Rusya’da Sosyalizm, Almanya’da Nazizm, İtalya’da Faşizm gibi yeni siyasi rejimler ortaya çıktı.
- I. Dünya Savaşı’nda kimyasal silahlar, denizaltı ve tank gibi savaş araçları ilk kez kullanıldı.
- Milyonlarca insan hayatını kaybetti. Dünya barışını korumak amacıyla Cemiyet-i Akvam (Milletler Cemiyeti) kuruldu.
- I. Dünya Savaşı sonunda yenilen devletlerle imzalanan barış antlaşmalarının koşulları çok ağırdı.
- Bu ağır koşullar, II. Dünya Savaşı’nın çıkmasının en önemli nedenlerinden biri olmuştur.
1.3.5. I. Dünya Savaşı’nda Anadolu
- I. Dünya Savaşı’nın ardından, Anadolu harap ve yıkıktı.
- Türk milleti savaş dönemi boyunca açlık ve yoksulluk nedeniyle çok fazla insan hayatını kaybetti.
- Cephe gerisinde kalan kadın ve çocuklar çok büyük acılar yaşadılar.
Osmanlı İmparatorluğu’nun Paylaşılmasını Öngören Gizli Antlaşmalar
İstanbul Antlaşması (18 Mart-10 Nisan 1915):
- İngiltere, Fransa ve Rusya arasında imzalanmıştır.
- Buna göre; Boğazlar, Midye-Enez çizgisine kadar Trakya, Gelibolu Yarımadası, Sakarya Irmağı’na kadar Kocaeli Yarımadası ile İmroz ve Bozcaada savaştan sonra Rusya’ya bırakılacaktı.
Londra Antlaşması (26 Nisan 1915):
- Üçlü İtilaf Devletleri, İtalya’yı kendi yanlarına çekmek için bu antlaşmayı İtalya’yla imzalamışlardır. Bu antlaşmaya göre Antalya, Rodos ve On İki Ada İtalya’ya bırakılacaktı.
Sykes-Picot (Sayks Piko) Antlaşması (26 Nisan 1916):
- Bu antlaşmayla Rusya’ya; Kafkas sınırına yakın yerler, yani Van ve Erzurum illeriyle Trabzon ve Bitlis illerinin doğu bölümleri; Sivas, Harput (Elazığ) ve Diyarbakır illerinin bir kısmı bırakılacaktı.
- Fransa’ya; Adana ile Beyrut illeri; Halep, Harput ve Diyarbakır illerinin büyük kısmı; Şam ve Sivas illerinin bir kesimi ve Cebel-i Lübnan sancağının tamamı bırakılacaktı.
- İngiltere’ye Bağdat ve Basra illerini de içeren Güney Irak bırakılacaktı.
- Rusya’nın isteği üzerine Trabzon’a kadar Doğu Karadeniz kıyıları ve Doğu Anadolu da Rusya’ya bırakılacaktı.
St. Jean De Maurıenne (Sen Jan Dö Moryen) Antlaşması (17 Nisan 1917):
- İngiltere, Fransa ve İtalya arasında yapılan bu antlaşmaya göre; Antalya, Menteşe Sancağı ve Konya ilinin bir kısmı ile İzmir ve kuzeyi İtalya’ya bırakılacaktı.
BUNLAR DA İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
Trablusgarp Savaşı
bởi Talebe,
SON KONULAR
Balkan Savaşları
bởi Talebe,
Trablusgarp Savaşı
bởi Talebe,