Totalitarizm

TOTALİTARİZM


Siyasal faaliyet tekelinin tek bir partiye tanındığı, bu partiye ruh ve güç veren bir ideolojinin egemen olduğu, devletin her türlü kuvvet ve inandırma araçlarım elinde tuttuğu ve polisiye ve ideolojik terörün öne çıktığı siyasal rejimdir. Tarihte pek çok ör­nekleri varsa da çağımızda Hitler Almanya-sı ile özellikle Stalin dönemi Sovyetler Bir­liği, totalitarizme en çarpıcı örnek teşkil et­mektedirler. Çağdaş örnekler dikkate alın­dığında parti tekeli, ekonomik hayatın dev­letleştirilmesi ile ideolojik terör başlıca ayı­rıcı niteliklerdir. Totalitarizmde ya parti te­keli, İdeoloji tekeli ya da ekonomi tekeli devletin elinde olup devletin dışında ser­best bir sivil hayatı düşünme imkânı yoktur. Bütün bu niteliklerin birleşmesi durumun­da tam bir totalitarizm gerçekleşmektedir. Rejime egemen olan, ideolojik terör ve zor­balığın yarattığı korkudur.
R. Aron'un tesbitlerine göre totalitariz­min başlıca beş temel niteliği vardır:
1- Po­litika faaliyeti tekelinin tek bir partiye ta­nınmış olması,
2- Devletin resmî gerçeği kesilen bir ideolojinin partiye ruh ve güç vermesi,
3- İdeolojinin dile getirdiği resmi gerçeği yaymak için devletin kuvvet ve inandırma vasıtaları (radyo, televizyon, ba­sın vd.) tekelini elinde tutması,
4- Ekono­mik ve mesleki işlerin çoğunun devletin
buyruğu altında olması ve ekonomik ve mesleki işlerin resmi gerçeğin rengini taşı­ması, 5- Her işin devletin işi olması ve ideo­lojiye bağlı bulunması.
XX. yüzyıldaki bazı totaliter rejimler tek parti rejimleri değillerse de bu genel Özelli­ği pek değiştirmemektedir. Hatta öyle tek parti rejimleri vardır ki, bunlar totaliterist Özellikler taşımazlar, resmi bir ideoloji ge­liştirmezler. Fakat genelde endüstri top­lumlarında tek partili her rejimin totalitariz­me dönüşme eğilimi devamlı vardır. Tek Partili rejimlerde ideoloji tekeli her an yer­leşebilir.
Türkiye'de çok partili hayata geçilene kadar totalitarist eğilimleri ağır basan bir rejim bulunuyordu. Tek parti döneminde parti, İdeoloji ve ekonomi tekeli devletin elinde idi. Çok partili hayatla birlikte bu alanlardaki tekel kırıldı ve nisbeten sınırlı bir çoğulculuk yerleştiyse de ideoloji ala­nında yine de bazı yasal sınırlamalar sür­mektedir.