Töre

TÖRE


Bir toplumdaki gelenek (örf), görenek (âdet) ve ahlâk kurallannın tümüne verilen ad. Toplumca ortaklaşa olarak kabul edilen, benimsenen gelenek ve göreneklerin, alış­kanlıkların, ahlâk kurallannın tümünü ifade eder.
Toplumsal normlann bir bölümü, hu­kukî normlann, yani resmî ve yazılı kural­ların aksine, zamanla ve aşama aşama olu­şarak toplum hayatında güç kazanır ve oto­ritelerini toplumsal baskının sağladığı yap­tırımlarla elde ederler. Bunlar genellikle yetkili ve kurumsallaşmış bir otorite tara­fından değil, toplumun büyük bir bölümü tarafından uzun süreden beri kullanılarak gelişen, gelenekselleşen, yaygınlaşan ve günlük hayatta uygulanan resmî olmayan yazısız normlardan oluşurlar. İşte bu tür toplumsal normlann tümü, o toplumun tö­resini oluşturur.
Törenin kapsamı içerisinde yer alan ge­lenek, bir toplumun üyeleri arasında za­manla gelişerek sosyal ve kültürel dayanış­mayı artıran ve nesilden nesile intikal ede­rek devam eden değerler ve kurallar, göre­nek ise, toplum İçinde alışkanlık haline ge­tirilen ve uyulagelen davranış tarzlarıdır.
Örneğin, çıplak gezmemek ve mutlaka gi­yinmek mecburiyeti bir geleneğe dayanır; fakat giyimin tarzı görenekler tarafından ta­yin edilir. Töreleri oluşturan diğer bir kural­lar bütünü de ahlakî kurallardır. Ahlâk da, insanların davranışlarını iyi ve kötü açısın­dan değerlendirir ve uymaları gereken ku­ralları bildirir.
Resmî (hukukî) normlardan sapma ha­linde verilecek cezalar belirlenmiş, yani hangi durumlarda hangi cezaların verilece­ği yazılı olarak açıklanmış olduğu halde, tö­relerde ceza ve Ödüller belirgin bir biçimde açıklanmamıştır. Törelere aykırı davranış, resmî normlarda olduğu gibi katı uygula­mayı ve kovuşturmayı gerektirmez. Grup veya toplum, törelere uymayan üyelerine karşı söz ve hareketlerle İtinama, alay etme, kenara itme ve görüşmeme, hakaret etme ve bazı hallerde dövme gibi tutumlar alır.
Yazılı normların bulunmadığı eski top­lumlarda (ve günümüzde İngiltere gibi ge­lişmiş ülkelerde bile) töreler aynı zamanda kanunların da yerini tutmaktadır.